Γεωργία Λιάκου: Προσωπικότητα και Επαγγελματική Ικανοποίηση Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Στο πλαίσιο επιστημονικής έρευνας του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για την Προσωπικότητα και την Επαγγελματική Ικανοποίηση Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης παρατίθεται άρθρο της ερευνήτριας Γεωργίας Λιάκου.

Γεωργία Λιάκου

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπ/σης

E-mail: geliakou@uth.gr

Η επαγγελματική ικανοποίηση, η οποία ορίζεται ως η στάση (attitude) του ατόμου απέναντι στο επάγγελμα ή την επαγγελματική του κατάσταση (Baron, 1986∙ Brief, 1998∙ Weiss, 2002), αποτελεί τις τελευταίες δεκαετίες αντικείμενο αξιοσημείωτης έρευνας. Συνδέεται τόσο με την αποδοτικότητα, την αποτελεσματικότητα και την ανάπτυξη κάθε οργανισμού όσο και με τη φυσική και ψυχική υγεία των εργαζομένων (Millán, Hessels, Thurik & Aguado, 2013∙ Oshagbemi, 2000). Ειδικότερα, η επαγγελματική ικανοποίηση των εκπαιδευτικών χαρακτηρίζεται ως ένας βασικός παράγοντας της αποτελεσματικότητας των σχολείων (Zigarelli, 1996) και θεωρείται πολύ σημαντική για τη συνέχιση της ανάπτυξης των εκπαιδευτικών συστημάτων (Ololube, 2006).

Σύμφωνα με τους Robbins & Judge (2011), η επαγγελματική ικανοποίηση συνδέεται όχι μόνο με τους εργασιακούς παράγοντες, αλλά και με χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των εργαζομένων. Σκοπός, λοιπόν, της συγκεκριμένης μελέτης είναι να μετρήσει το επίπεδο επαγγελματικής ικανοποίησης των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και να διερευνήσει τη σχέση της προσωπικότητας, των δημογραφικών και επαγγελματικών παραγόντων με την εργασιακή ικανοποίηση.

Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε ήταν ποσοτική, το δείγμα της οποίας αποτέλεσαν 205 εκπαιδευτικοί που υπηρετούσαν σε Δημοτικά Σχολεία των Π.Ε. Αιτωλοακαρνανίας και Μαγνησίας. Για τη συλλογή των δεδομένων επιλέχτηκε το Ερωτηματολόγιο Αυτοαναφοράς με ερωτήσεις κλειστού τύπου. Για τη μέτρηση της προσωπικότητας των εκπαιδευτικών χρησιμοποιήθηκε η Κλίμακα “The Big Five Inventory” (BFI) – «Το μοντέλο των Μεγάλων Πέντε Παραγόντων» των John, Donahue & Kentle (1991) (John & Srivastava, 1999), η οποία μεταφράστηκε στην Ελληνική Γλώσσα και περιλαμβάνει 44 δηλώσεις. Για τη μέτρηση της επαγγελματικής ικανοποίησης χρησιμοποιήθηκε η Κλίμακα General Index of Job Satisfaction (Brayfield & Rothe, 1951) που αποτελείται από 18 προτάσεις.

Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης εμφανίζουν υψηλό επίπεδο ικανοποίησης από το επάγγελμά τους. Όσον αφορά τους δημογραφικούς και επαγγελματικούς παράγοντες, βρέθηκε ότι η ηλικία, η οικογενειακή κατάσταση, τα έτη προϋπηρεσίας και το είδος της εργασιακής σχέσης σχετίζονται με την επαγγελματική ικανοποίηση. Πιο συγκεκριμένα, οι μεγαλύτερης ηλικίας δάσκαλοι, οι έγγαμοι, αυτοί με περισσότερα χρόνια υπηρεσίας και οι μόνιμοι παρουσιάζουν μεγαλύτερο επίπεδο ικανοποίησης συγκριτικά με τους νεότερους, τους άγαμους, αυτούς με λιγότερα χρόνια εμπειρίας και τους αναπληρωτές. Ωστόσο, το φύλο και η εκπαίδευση δε διαμορφώνουν ατομικές διαφορές στην επαγγελματική ικανοποίηση των εκπαιδευτικών. Ταυτόχρονα, διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ των πέντε παραγόντων της προσωπικότητας και της εργασιακής ικανοποίησης. Όσο πιο εξωστρεφείς, ευσυνείδητοι, προσηνείς, δεκτικοί στην εμπειρία και λιγότερο νευρωτικοί είναι οι δάσκαλοι, τόσο πιο ικανοποιημένοι είναι από την εργασία τους. Τέλος, βρέθηκε ότι η προσήνεια είναι ο παράγοντας της προσωπικότητας με μεγάλη προβλεπτική αξία για την ικανοποίηση από το επάγγελμα. 

Συμπερασματικά, προκύπτει ότι δημογραφικοί, επαγγελματικοί και παράγοντες προσωπικότητας συνδέονται με την επαγγελματική ικανοποίηση των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Έτσι, ο σχεδιασμός και η παροχή προγραμμάτων επαγγελματικής ανάπτυξης και ευεξίας, η εισαγωγή του θεσμού του μέντορα και η αποτελεσματική άσκηση ηγεσίας των διευθυντών συγκαταλέγονται στις προσπάθειες που στοχεύουν στην ενίσχυση της εργασιακής ικανοποίησης όλων των εκπαιδευτικών.

ΠΗΓΗ: http://www.pre.uth.gr/new/el/content/1624-prosopikotita-kai-epaggelmatiki-ikanopoiisi