Εύη Ανδρέου: Συναισθηματική χειραγώγηση: Αναγνώριση και Διαχείριση

 

Νιώθεις πως κάτι δεν πάει καλά και παραμένεις σε μια κατάσταση που σε κάνει να αμφιβάλλεις για τον ίδιο σου τον εαυτό; Αναρωτιέσαι για το κατά πόσο βλέπεις ορθά τα πράγματα, αμφισβητείς τη λογική σκέψη σου, προβληματίζεσαι και κινείσαι με ανασφάλεια σε ένα ομιχλώδες τοπίο φόβου, αμφιβολίας και σύγχυσης που μόνο εντάσεις και θλίψη σού προκαλεί; Η Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Επικοινωνίας και Προσωπικής Ανάπτυξης, Ιδρύτρια του Effective Communication στην Ελλάδα και Διοργανώτρια του Effective Communication GR meetup, Εύη Ανδρέου αθρογραφεί σχετικά ως προς τη συναισθηματική χειραγώγηση, την αναγνώριση και  τη διαχείρισή της.

 

Εύη Ανδρέου

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Επικοινωνίας και Προσωπικής Ανάπτυξης

Ιδρύτρια του Effective Communication GR

Αρθρογράφος - Συγγραφέας

 

Πάψε να τα βάζεις με τον εαυτό σου. Δοκίμασε να «απομακρυνθείς» για λίγο, να δεις τη συνολική εικόνα, το τοπίο που «αναπνέεις». Δοκίμασε να σε εμπιστευτείς, να εμπιστευθείς τα δικά σου συναισθήματα, τη δική σου λογική σκέψη, τα σοφά ένστικτά σου. Άκουσέ τα προσεκτικά. Έπειτα, πάρε λίγο χρόνο, κάνε «ησυχία» και παρατήρησε. Η αλήθεια ήταν πάντα εκεί. Όχι, δε σου κρυβόταν. Η ματιά σου ήταν διαφορετική και η εστίασή σου, σίγουρα, όχι πάνω της. Τώρα πια βλέπεις. Βλέπεις καθαρά.

 

Η συναισθηματική χειραγώγηση δεν είναι κάτι νέο ούτε κάτι σπάνιο. Θα τη συναντήσεις σε κάθε πεδίο της καθημερινότητας, σε κάθε περιβάλλον, στο κοινωνικό, το επαγγελματικό, το συντροφικό. Αποτελεί ένα είδος συναισθηματικής κακοποίησης που επιφέρει καταστρεπτικές συνέπειες στην ψυχική αλλά και κατά συνέπεια τη σωματική υγεία και καταρρακώνει την προσωπική ευτυχία και ευημερία. 

Λες πως κάποιες φορές νιώθεις ότι βρίσκεσαι στα όρια της τρέλας. Τι είναι, λοιπόν, αυτό που σε κάνει να ανταποκρίνεσαι σε μια τέτοια συμπεριφορά; 

Η συναισθηματική χειραγώγηση είναι αρκετά δύσκολο να εντοπιστεί και να ξεπεραστεί στο πλαίσιο μιας σχέσης. Θυμάσαι το βάτραχο στο ζεστό νερό; Κάπως έτσι ξεκινάει. Ήπια, διακριτικά και μπορεί να φτάσει στο να γίνεται σκληρά και απροκάλυπτα. 

Πότε συμβαίνει η συναισθηματική χειραγώγηση

Λαμβάνει μέρος όταν ένα κακοποιητικό ή χειριστικό άτομο χρησιμοποιεί συγκεκριμένες τακτικές και στρατηγικές που απευθύνονται στο συναίσθημά σου προκειμένου, μέσω αυτού, να έχει τον έλεγχο πάνω σου. Ένα τέτοιο άτομο θα υπονομεύσει την αίσθηση του ποιος,πραγματικά, είσαι, την αίσθηση της ύπαρξής σου, θα σε κάνει να αμφισβητείς τη λογική σκέψη σου και θα σε παρασύρει σε ένα λαβύρινθο υποσχόμενος πως εκείνος θα σου προσφέρει το «μίτο της Αριάδνης» χωρίς, φυσικά, να έχει την παραμικρή πρόθεση να το κάνει. Θα τον εμπιστευθείς όμως και θα αφεθείς στη δίνη της δικής του βούλησης. Ωστόσο, μέσα σου κάτι θα αντιστέκεται, θα «κλωτσάει». Εκεί πρέπει να στρέψεις τη ματιά σου. Πάρε μια βαθιά ανάσα, συγκεντρώσου και τσέκαρε τα σημεία που δείχνουν συναισθηματική χειραγώγηση ή κακοποίηση. Είναι το πρώτο βήμα για μπορέσεις να απομακρυνθείς έγκαιρα.

 

Το να διατηρήσεις συναισθηματική απόσταση προαπαιτεί επίγνωση. Δεν μπορείς να σταματήσεις κάποιον αν δεν αναγνωρίσεις τι ακριβώς συμβαίνει και δεν είναι λίγες οι φορές που θα βρεις τον εαυτό σου σε καταστάσεις στις οποίες θα πρέπει να ανασυνταχτείς και να επιλέξεις τον καλύτερο δρόμο για να προχωρήσεις.

 

Ένα χειριστικό άτομο παίζει ένα παιχνίδι που μόνο καθαρό δεν είναι: Θα σου «ανοιχτεί» εύκολα και γρήγορα. Θα σε κάνει να νιώσεις ιδιαίτερος και θα ανταποκριθείς με χαρά στο μοίρασμα. Θα μάθει τις ανασφάλειες και τους φόβους σου. Έπειτα θα τα χρησιμοποιήσει εναντίον σου. Θα αποτελέσουν πολύτιμα εργαλεία για αυτό και θα ακούσεις αρκετά σχετικά υπαινικτικά σχόλια. Μπορεί να υποκριθεί πως ελκύεται από τα ενδιαφέροντά σου έτσι ώστε να νιώσεις πως υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος δεσμός ανάμεσά σας. Κάτι τέτοιο θα σε εμποδίσει να δεις ξεκάθαρα τη χειραγώγηση. Θα διαστρεβλώσει την αίσθηση της πραγματικότητας και θα σε κάνει να αμφισβητείς  την κριτική σου σκέψη. Θα χρησιμοποιήσει οτιδήποτε μπορεί να σου προκαλέσει ενοχές όπως πιθανές παρελθοντικές σου αστοχίες ή παραποιημένες δικές του αφηγήσεις. Αρκετές φορές θα είναι «καλό» μαζί σου, μπορεί να σου κάνει δώρα ή να παίζει το θύμα που χωρίς εσένα «δεν μπορεί». Θα παραβιάζει συστηματικά τα όριά σου. Θα θελήσει να σε απομακρύνει από φίλους, οικογένεια, ανθρώπους που εμπιστεύεσαι. Θα κάνει τα πάντα για να νιώσεις πως μόνον εκείνο πρέπει να εμπιστεύεσαι. Ίσως, ακόμα, προσπαθήσει να επηρεάσει το περιβάλλον σου με πλάγιους τρόπους. Θα σε πείσει για τις αγαθές προθέσεις του και για το πως όλα γίνονται για το δικό σου καλό. Θα σε κάνει να ακούγεσαι παράλογος και πάντα θα βρίσκεσαι να απολογείσαι ακόμα και αν δεν ξέρεις το γιατί. Θα βλέπεις απέναντί σου ένα θύμα και θα απολογείσαι για το δικό του λάθος. Φυσικά, δεν θα είναι ποτέ λάθος η δική του θέση. Θα αλλάζει συνεχώς τα ζητούμενα και τις επιθυμίες του κι εσύ θα νιώθεις ασταθής, ανασφαλής και αναποτελεσματικός.

 

Αν αρχίσεις να προβληματίζεσαι με τη στάση του θα αποφύγει μια ευθεία συζήτηση στρέφοντάς την αλλού και επιρρίπτοντας ευθύνες πάνω σου. Θα φέρει στο φως μια παραποιημένη πραγματικότητα έτσι ώστε εσύ να φανείς λανθασμένος και εκείνος να διατηρήσει το έλεγχο. Θα μειώσει την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό σου, θα σου ασκεί κριτική και θα σε κάνει να νιώθεις ντροπή για τις συμπεριφορές και την προσωπικότητά σου. Όλα αυτά με τεχνικές και στρατηγικές ανήθικες. Δε θα εκτιμήσει τις προσπάθειές σου, θα απορρίψει τις επιλογές σου, πάντα θα ζητά παραπάνω και σίγουρα δε θα αλλάξει. Να το θυμάσαι αυτό. Δε θα αλλάξει. Δεν μπορείς εσύ να το αλλάξεις και πάψε να σπαταλάς την ενέργειά σου κατά τον τρόπο αυτό. Σταμάτα να ενισχύεις και να παίζεις το παιχνίδι του. Εσύ μπορείς να αλλάξεις εσένα. Να δεις καθαρά και να δράσεις σοφά. Να δράσεις ουσιαστικά: Το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να απομακρυνθείς. Να διακόψεις άμεσα αυτή τη βλαπτική αλληλεπίδραση.

 

Εκεί έξω υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να σε βοηθήσουν, που είναι έτοιμοι εδώ και καιρό να σταθούν στο πλάι σου και να σε στηρίξουν.

 

Μίλησε στους αγαπημένους σου, ζήτα τη βοήθεια ενός ειδικού και απομακρύνσου. Κράτα μια συναισθηματική απόσταση και χρησιμοποίησε τη λογική σου. Επικεντρώσου στα γεγονότα και όχι στα συναισθήματα. Δε χρειάζεται να αντιδράς στο συναισθηματικό χάος. Ξεκίνα να παρατηρείς το συγκεκριμένο μοτίβο συμπεριφοράς που ακολουθεί.Δες πόσο προβλέψιμο και πόσο παράλογο είναι.  Όσο πιο παράλογο είναι τόσο πιο εύκολο είναι να αποφύγεις τις παγίδες του. Μίλησε με λογικά επιχειρήματα και άρχισε να αποκαλύπτεις το παιχνίδι του. Επίλεξε την κατάλληλη στιγμή και τον κατάλληλο τόπο που θα το αντιμετωπίσεις ρίχνοντας τη μάσκα του. 

 

Θέσε όρια και κάνε το συνειδητά και δυναμικά.

 

Μην αφήνεις τίποτα να συμβεί φυσικά γιατί το πιθανότερο είναι να βρεθείς μπλεγμένος σε δύσκολες συζητήσεις. Το σημαντικό είναι να παραμείνεις στις θέσεις σου σταθερά και να κρατήσεις τα όριά σου σε κάθε νέα προσπάθεια παραβίασης -που σίγουρα θα γίνει. Εμπιστεύσου τον εαυτό σου, τις αισθήσεις, τη λογική σου και να θυμάσαι πως κανείς και τίποτα δεν μπορεί να σε «παρασύρει» χωρίς τη δική σου συναίνεση και τη δική σου συμμετοχή. Η δύναμη είναι μέσα σου και η επιλογή δική σου...

 

Σύντομο Βιογραφικό Εύης Ανδρέου

Η Εύη Ανδρέου είναι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Επικοινωνίας και Προσωπικής Ανάπτυξης. Ιδρύτρια του Effective Communication στην Ελλάδα, διοργανώτρια του Effective Communication GR meetup, συγγραφέας, αρθρογράφος και ομιλήτρια.

Πηγή: https://www.psychology.gr